Sene 2014 ve benim ilk VR’la tanışmam Oculus Rift DK1 ile oldu. Bilgisayarda ilk oyunumu (NASCAR Arcade) oynadığımdan beri ilk kez bir şey beni bu kadar heyecanlandırmıştı. Gözlüğü taktığım an sanki başka bir dünyaya ışınlandım. Her ne kadar kısa ve amatör yapılmış küçük bir Eğlence Treni Deneyimi olsa da beni benden almaya yetmişti. O zamandan beri bilgisayara ve oyunlarına olan bütün ilgim VR ve VR ile ilgili içerik üretmeye kaydı ve beni oyun geliştirmeye ve çeşitli oyun motorlarını öğrenmeye itti. İlk olarak 360 derece sanal tur yaparak başladım ve sonralarında ise deneyimlediğim tren yolculuğunu kendim yapmaya başladım ve VR’ı bana sevdiren deneyimi insanlara kendi versiyonlarımla aktardım. Şimdi ise gururla söyleyebilirim ki stüdyo olarak yayınlamamıza az kalan bir Desktop VR FPS oyunumuz var. Ama bazen bizim de kafamız karışabiliyor çünkü her gün içerisinde R olan bir terim daha türüyor. Ben bunlardan en genel kapsamlı olan 3 tanesini size kısaca özetleyeyim;
- Nedir bu VR?
Matrix.
Tabi Matrix seviyesine ulaşması için önümüzde uzun yıllar var fakat sizi alıp başka dünyalara götüren ve o dünya içinde var olup, etkileşim kurmanızı sağlayan kökü taa 19.yy’a dayanan bir olgu. Bir nevi insanların rüyalarının peşinde koşmasının sonucu olarak ortaya çıkan, rüyaları gerçek dünyaya en realistik şekilde bilgisayardan aldığı görüntüyü kafaya takılan bir aparat yardımıyla aktarmaya çalışan bir teknoloji. Hayal edebildiğiniz sürece VR’da görebilirsiniz demektir.
- VR’ı anladık gibi peki bu AR ne ola?
Snapchat.
Farkında olarak ya da olmayarak Snapchat ve Instagram selfielerinizde yakışıklı ya da güzel olmadığınızı düşündüğünüzde arkasına saklandığınız bütün filtreler bu kategoriye giriyor. Türkçesi Artırılmış Gerçeklik, İngilizcesi Augmented Reality, aslında adı üstünde biraz. Var olanın üstüne Computer Vision yardımıyla CG eklenmesi, bir nevi gerçekliği arttırmak. Örneğin Snapchatteki gender bender filtre.
- Ne kadar çok R var, MR ne şimdi de?
Erol Kaya 🙂
Şaka bir yana Mixed Reality ya da Karma Gerçeklik yine adı üstünde gerçek dünya ve CG dünyasını buluşturan bir yapı. Mantık ve işleyiş olarak AR ile çok yakın fakat amaç olarak farklı. MR’da genel amaç CG içeriğinin gerçek dünyayla fiziksel olarak etkileşime girmesi. Örnek olarak Portal’daki mavi portalın oyunda, turuncu portalın da gerçek dünyada olduğunu varsayarak oyun içerisinden attığımız küpün kusursuz bir şekilde gerçek dünyaya düşmesi.
- 360?
Fotoğraf.
Bazen VR ve 360 birbiriyle çok karşılaştırılıyor. Herhangi bir öğeye VR diyebilmek için sizi orada hissettirmesi ve etkileşime sokması gerekir. 360 Video ve Fotoğraflar sizi alıp götürebiliyor fakat ortamla etkileşim sağlayamıyor. Fakat yine de tatil için gitmek istediğiniz yerleri görebilmek için yeterlinin de ötesinde.
- Gerçekliği Bükmenin Tarihi
- 1838: İlk olarak Charles Wheatstone tarafından fotoğraflarda derinlik algısı oluşturmak için icat edilen stereoskop ile başladı (bkz. Charles Wheatstone).
- 1930: Link Trainer uçuş simülatörü (bkz. Link Trainer),
- -1950: Morton Heilig’in sinematografide kullanmak üzere bütün duyuları simüle eden deneysel Sensorama’sı (bkz. Sensorama ve Telesphere Mask),
- -1960: Morton Heilig tarafından yapılan ve stereoskopik 3D görüntü ve ses aktaran ilk başlık Telesphere Mask ve sonrasında Philco’nun ürettiği ve bugünki başlıkların temel taşlarından sayılan ilk hareket sensörlü VR başlığı HeadSight (bkz. HeadSight (Fransızca)),
- -1965 : Ivan Sutherland tarafından şu anki Sanal Gerçekliği modern anlamda tanımlayan “Ultimate Display” konsepti
- -1968: İlk defa kamera dışına taşıyan, bilgisayardan görüntü alan VR gözlük Sword of Damocles (bkz. Sword of Damocles),
- -1987: İlk kez satışa sunulan VR gözlük ile “Sanal Gerçeklik” terimini markalaştırmış EyePhone (bkz. EyePhone),
- -1993: SEGA yı batırma eşiğine getiren, ilk konsol VR gözlüğü SEGA Genesis VR (bkz. SEGA VR),
- -1995: Çıkışının ardından 1 yıl dolmadan rafa kaldırılan Nintendo Virtual Boy (bkz. Nintendo Virtual Boy)
- 2012: Oculus’un Rift DK1 ile kickstarterdan VR’ı tekrar gündeme getirmesi (bkz. Oculus Rift DK1)
- 2014: Google Cardboard
- 2015: Razer OSVR (Her şeye burnunu sokmadan duramıyorlar), Samsung Gear VR
- 2016: HTC Vive, Oculus Rift, Microsoft Hololens, PlayStation VR
- 2017: Pimax 4K, Windows MR Gözlükler
- 2018: Oculus Go, Google Daydream, HTC Vive Focus
- 2019: Varjo VR-1, Oculus Quest, Valve Index